Türkiye’deki cittaslow şehirler – Türkiye’nin sakin şehirleri

Sakin Şehir Kriterleri – Türkiye’nin En Sakin Şehirleri

Dünya’da kapitalizmin modern hayattaki tüketiciliği ve yıpratıcılığına, küreselleşmenin “benzeştiriciliği”ne karşı doğan “yavaş hareketi”nin (Slow Movement) yaşamın yeme içme, eğlence, ekonomik ilişkiler ve sosyal yaşam kalıplarını değiştirmeye çalışan aşamalarından birini temsil eden Cittaslow hareketi nedir sorusuna cevap vererek başlayalım. Citta slow 1999’da İtalya‘da kurulmuş bir belediyecilik birliğidir. Türkçe’ye “sakin şehirler” olarak çevirdiğimiz bu kavram İtalyanca şehir “citta” ve İngilizce “slow” kelimelerinin birleşimi ile oluşmuş. 4 İtalyan kentinin ortak hareketiyle başlayan bu farkındalık ve kaliteli yaşam hareketi günümüzde 30 ülkede 200’den fazla kent ile büyümüş durumda. Günümüzde Türkiye’de bulunan cittaslow şehir sayısı en son Şubat 2017’de eklenenlerle birlikte 14.

Sakin şehir olmak için kurallar içinde gıda ve tarım hareketleri, kentlerin gittikçe birbirine benzemesi engelleyen yerellik ögeleri bulunur. Peki Citta slow kriterleri nelerdir dersek; günümüzde sakin şehir olmak için 70 farklı kural vardır ve bunların temelinde “özgünlük” ile “sakinlik” ve “doğallık” gelir. Özetle “hayatın kolay olduğu şehirler” diye de nitelendirilebilir. Tatlışlar yani. Bu şehirlerin tümünün yaşanılası, özgün, sakin, huzurlu, mutlu olduğu görülebilmekte bu yüzden de ekstra turizm potansiyeli doğmaktadır. Özellikle bizler gibi günümüz kaotik şehirlerinde yaşayanlar için, citta slow şehirlere yapılacak seyahat ve tatiller, insanın ömrüne ömür katacak, huzur verici tatiller. Bir de bizden kişisel bir görüş, citta slow neden önemlidir kısmına gelsin;

Kişisel bir yorum, bir isyanla başlayalım: Türkiye’de üst üste farklı bölgelerde birkaç şehir gezince insan bir farkındalığa varıyor; her geçen gün yerellikten uzaklaşıyor ve birbirine benzeyen, ‘özgün’lükten uzaklaşan kentlerde yaşıyoruz.

Yüksek kira bedelini ancak onlar ödeyebildiği için bankalar tarafından işgal edilmiş ana caddelerde, memlekette ekmekten çok kontör ve ikinci el telefon  satıldığından olsa gerek GSM operatörlerinin sayısız frenchaise dükkanları  yan yana diziliyor. Her yörenin kendine has simiti, hamur işi vardı eskiden bir de onları satan yerel fırınlar. Şimdi simit dahi saraylarda ve tüm ülkede tek tip. Her şehrin kendine öz meşhur pastanelerinin birkaç ayakta henüz ama her yerde aynı iki pastane ve tatlıcı markasını görmek mümkün.

Pahalılık sebebiyle küçülen yerel lezzet duraklarının yerine tavuk dönerdiler, ger geçen yıl lezzetsizleştirilen tavuğu ancak bol soslu satabiliyorlar ve Mudurnu’da bile İskenderun döneri satılıyor.

Seçim avantajları olsun diye hepsi ‘Büyükşehir belediyesi’ statüsüne geçen kentlerimizin sarı beyaz kaldırım taşlı ana caddelerinde yürürken her yerde aynı markalar, B ve C sınıfı tekstil devlerinin bitmeyen indirim afişleri ve esnafı iyice küçülten zincir diskount marketler.

İnsan gözünü bi’ kapatıp tekrar açtığında, hangi şehrin merkezindeyim diye kafası karışır adeta. En azından bu sebeple özgünlüğü koruyan citta slow şehirler özgünlük ve yerellik adına önemli.

Bu arada işin cılkını çıkartmayı sevdiğimizden mi, yoksa küçük belediyelerimizin hizmet aşkı ve turizm hevesinden mi bilinmez; kurucu İtalya’dan sonra Dünya’da en çok citta slow unvanlı şehre sahip ülke Türkiye diye de bir not ekleyelim.

p.s. cittaslow nasıl okunur?  diyene cevap: Yazıldığı gibi. Citta sılov

Türkiye’deki “Sakin Şehirler”

Dünya’da İtalya merkezli olarak 1999’da başlayan bu hareketin Türkiye’ye sıçraması resmi olarak 2009’da başladı. O günden bu yana, şimdilik ülkemizde 14 yerleşim “sakin şehir” unvanına sahip. Her biri cennet seyahat noktalarımız olarak gezi planlarına eklenesi duraklardan. Üstelik buralara yapacağımız turizm katkısı ile, böyle kentleri geliştirecek, büyük şehirlere göçü engelleyeceğiz de. Listeyi rastgele yaptığımızı belirtelim.

1- CittaSlow Akyaka / MUĞLA

Alternatif turizmin en değerli güzelliklerini sunan sakin şehir Akyaka, Muğla’nın mavi yeşil cennetlerinden sadece biri. Akdeniz’in Ege’ye kıvrıldığı ilk bölgelerden olan Akyaka kesinlikle iyi bir deniz tatilini, huzurla bizlere sunacak bölgelerden. Azmak deresi bizim en sevdiğimiz soğuk sulardan biriydi. Hem tarih, hem doğa, hem deniz keyfi bir citta slow Akyaka’da bir arada.

2- CittaSlow Şavşat / ARTVİN

Artvin’e bağlı Şavşat ilçesi, doğallığıyla öne çıkan, Karadeniz ikliminin yeşerttiği bir coğrafyada. Ne yazık ki ziyaret şansımız olmadığı gibi hakkında da çok fazla bilgimiz bulunmadığı için sakin şehir Şavşat ile ilgili pek bir şey karalamak istemeyiz ancak baktığımız Şavşat fotoğraflarında ziyaret edenleri bir başka doğa harikasının beklediği malum diyebiliriz.

3- CittaSlow Seferihisar / İZMİR

Seferihisar Türkiye’nin ilk cittaslow şehri. Ülkemizde “sakin şehir” unvanını kazanan ilk yerleşim olan Seferihisar; İzmir il merkezinin güneyinde, denize yakın bölgede; İzmir civarında gezilecek yerlerden sadece birisi. Aka, Karya, Pers, İyonya, Selçuklular, Bizans, Osmanlı ve elbette Cumhuriyet dönemi eserleriyle zengin bir tarihi yapıya sahip, Ege’nin doğal güzelliği ve rüzgarlarıyla birlikte Ege’de gezilecek en güzel yerlerden sadece biri.

4- CittaSlow Taraklı / SAKARYA

Ankara’ya 270 km. mesafede, Sakarya iline bağlı olan Taraklı, civarlarını dolaşsak da görmediğimiz, pek bilmediğimiz beldelerimizden. Keşkek ve köpük helvası daha önce tadına baktığımız Taraklı’nın meşhur yemeklerinden ikisi. Kolay ulaşımı ile yol üstü duraklarından biri olan sakin şehir Taraklı hakkında bilginiz varsa, önerilerinizle birlikte aşağı yorum yazarsanız, herkes faydalanır.

5- CittaSlow Perşembe / ORDU

Cennet Ordu’nun cennet yeşilliğini en güzel şekilde görebileceğimiz yerlerden lan Ordu Perşembe, citta slow unvanını sonuna kadar hak ediyor. Türkiye’de bulunan sakin şehirler arasında en iyi doğal güzelliklerden birine sahip olduğunu düşündüğümüz Perşembe’yi ziyaret etmiştik. Bu doğa harikası hakkında notlarımız var. Tık: Ordu Gezi Rehberi

6- CittaSlow Gökçeada / ÇANAKKALE

Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada, Türkiye’nin cittaslow olan tek ada şehri özelliğinde. Doğal yaşam, ada hayatı, huzur, nostalik mimarisi, organik tarım ürünleriyle, aslında diğer “sakin şehir”lere göre daha kalabalık bir turist potansiyeline sahip Gökçeada’nın Çanakkale’den deniz yolula ulaşımı bulunuyor.

7- CittaSlow Halfeti / ŞANLIURFA

Güneydoğu Anadolu’nun sakin ilçelerinden Halfeti, her ne kadar beşte üçünü Birecik Barajı’nın sularının altında kaybetmiş, beşte ikisini de taşımış olsa da, onlarca medeniyetin izlerini taşıyan tarihi ile nev-i şahsına münhasır ilçelerimizden biri. Tayland ya da Venedik gibi olmasa da, Halfeti turları yaparken, Fırat Nehri üzerinden sandalla gezerken su altında kalan tarihi de görebilmek mümkün.

8- CittaSlow Uzundere / ERZURUM

Türkiye’nin en yüksek şelalesi Tortum Şelalesi ve Tortum Gölü’ne de ev sahipliği yapan Uzundere Erzurum’a bağlı, sakin şehir unvanlı ilçemiz. Palandöken’e ve şehir merkezine gittiğimizden Keşfetsene’de sadece Erzurum Gezi Rehberi yazılı ancak gittiyseniz aşağıya yorum olarak citta slow Uzundere hakkındaki fikir ve deneyimlerinizi yazmanızı isteriz. Bölgede doğal ve tarihi güzellikler kadar, rafting imkanı olduğunu da unutmamak gerek.

9- CittaSlow Vize / KIRKLARELİ

Trakya seyahatlerinde İğneada, Kıyıköy gezisi gibi rotaları yaparken, ziyaret edilebilecek Kırklareli Vize ilçesi İstanbul’dan kaçılacak bir huzur noktası. Tarihi eserleri de oldukça fazla olan belde ziyaret edenlere keyifli birkaç saat sunacaktır. Türkiye’deki citta slow şehirler içinde Trakya’da bulunan tek yerleşim olan Vize’yi biz de gezdik, gezi notlarımız yayında. Tık tık: Kırklareli Vize Gezi Notları

10- CittaSlow Yalvaç / ISPARTA

Isparta’nın Yalvaç ilçesi, Akdeniz’in sakin şehir unvanlı ilçelerinden biri. Tarih boyunca çok önemli ticaret yolları üzerinde bulunan Yalvaç bu özelliğinin de etkisiyle ciddi bir geçmiş birikimine sahip. Köyleriyle beraber 50.000’i aşkın nüfusuyla Isparta’nın en büyük ilçesi olan Yalvaç, Ege – Akdeniz turlarını araçla yapanların yol üstü duraklarından.

11- CittaSlow Yenipazar / AYDIN

Efeler diyarı Aydın’ın, yörükler diyarı Yenipazar ilçesi, Ege Denizi’nden ve Aydın merkezden daha da içlere ilerlediğimizde, Aydın merkezden 40. km. kadar doğuda. Anadolu’daki birçok medeniyetin geçiş yollarından olan bölgede doğal olarak eşsiz bir tarihi doku bulunuyor. Doğal güzellikler ve huzurlu yaşam da eklenince, Aydın Yenipazar; Türkiye’nin cittaslow şehirlerinden biri olmuş.

12- Cittaslow Eğirdir / ISPARTA

2000’li yıllarda Taflan, Liseyi Karaman‘da okurken, Eğirdirli bir arkadaşı sayesinde ziyaret ettiğinde bayılmıştı, ancak daha güncel bir gezi notumuzun olmadığı Isparta Eğirdir için, bölgenin en büyük gölünün kenarına kurulu mis gibi bir İç Ege – Akdeniz yerleşimi diyebiliriz. Eğirdir Gölü’nden ziyade tarih boyu Süleyman Demirel’in Ispartası ve çok yoğun asker alımı olan Eğirdir Askeriyesi sayesinde bilinen kent, umarız en kısa sürede hak ettiği turizm değerine kavuşur.

13- Cittaslow Göynük / BOLU

En son ziyaret ettiğimiz yerlerden olan Göynük ilçesi, Bolu’nun tarihi konaklarıyla bezeli mimarisini ve Karadeniz’in benzersiz doğasını, İstanbul’a ve Ankara’ya yakınlığıyla şehirden kaçanlara yaşatan, gerçek anlamda sakin şehir unvanını hak eden, temiz, yavaş, doğal, huzurlu bir yerleşim. Göynük gezisi yapmak isteyenler için, Göynük’te görülecek yerlerden, yapılacaklara kadar geniş gezi notlarımız için tık tık: Bolu Mudurnu Göynük Gezi Rehberi.

14- Cittaslow Gerze / SİNOP

Belki de Karadeniz’İn en sakin, en kendine has şehirlerinden olan hayranlığımızı taşıyan Sinop’un tümüne sakin şehir diyebilirdik ancak nüfus fazlalığı sebebiyle daha ilk kriterden elendiğinden olsa gerek, kent citta slow unvanını Gerze’ye layık tutabilmiş. 2017 Şubat’ta citta slow ilan edilen Gerze limanı, tarihi evleri ve Sinop’un uysal kimliğiyle bilinen mis gibi bir Karadeniz yerleşimi. Bölgeye seyahat edenlerin de bundan sonraki önemli duraklarından biri olacaktır.

Türkiye’de bulunan sakin şehir unvanlı citta slow 14 kentimizin sayısının hızla artacağına eminiz. Çünkü Türkiye’de cittaslow unvanına sahip olmayı hak eden çok sayıda yerleşim olduğunu biliyoruz. Biz de yenileri eklendikçe değiştikçe listemizi güncelleriz. Biraz da kısaca cittaslow olma kriterlerine bakalım derseniz.

Cittaslow Kriterleri – Kısaca

Uluslararası Citta slow manifestosunda yer alan çeşitli kriterlerdir. Nasıl cittaslow kent olunur kısmı bir zahmet belediyenin problemi olduğu için biz turistik olarak özet bilgi vermeye çalışalım. İlki kent nüfusunun 50.000’in altında olaması diyebiliriz. Çevre, alt yapı, tarım, turizm gibi kriterlerde uygun politikaların olması ve sürdürülebilirlik. Doğallık! Esnaf ve sanatkarlara yönelik devam ettirilebilir politikalar, sosyal uyum, misafirperverlik, kentsel yaşam kalitesi ve huzur, doğa ile barışık hayat diyebiliriz.

Yani güzel yaşam, minimal yaşam, özgün hayat.