Şanlıurfa, Türkiye’nin en kalabalık 9. şehri olmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan Şanlıurfa halkı tarafından Urfa olarak adlandırılır. Kurtuluş Savaşı’nda gösterilen azim ve kararlılığın ardından şehre “şanlı” unvanı verilmiştir. Şanlıurfa’nın tarihi ve turistik yapıları da zamanla ilgi odağı olmaktadır. Mutlaka gidilmesi gereken şehirlerden biri olarak düşünülmektedir. Gerek mutfağı ve kullanılan farklı eşyalar, ev yapıları ile merak edilmektedir. Peki, Şanlıurfa da mutlaka gezilip görülmesi gereken semtler ve mekânlar nerelerdir? İşte, tüm detaylar.Şanlıurfa, yerleşim yeri olarak Cilalı Taş Devri’nde beri pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. En küçük şehir anlamına gelen “Urfa” kelimesi Yunanlıların insanlara şehir kurmayı öğrettiği dönemlerde verilmiş adıdır. Tarihi yerler bakımından günümüzde adından çokça bahsedilen Şanlıurfa insanlar tarafından daha iyi tanınmaya başlanmıştır. Dünya’nın pek çok yerinde son yıllarda çıkan tarihi eser haberleri ve kayıp yerleşim yerinin bulunması hayrete düşürmüştür.Şanlıurfa gezi rehberi en çok merak edilen yerleri sıralayarak insanların mutlaka görmesi gereken yerleri belirlemektedir. Tarihi yerlerin yıllar içinde ortaya çıkışı arkeolojik kazılarında artmasını sağlamıştır. Kazılardan çıkarılan tarihi eserler büyük bir hassasiyetiyle korunarak müzeler için hazır hale getirilmektedir. Müzeler her şehrin tarihini anlatan yerlerdir. Bu yüzden Şanlıurfa müzecilik bakımından en gelişmiş şehirlerimiz arasındadır. Tarihin her döneminden eserlerin bulunduğu müzeler farklı yaşam tarzı ve düşünceleri de ortaya çıkarmaktadır. Şanlıurfa’nın gezilmesi ve tadının çıkarılması için en doğru zamanın Ekim ayı olduğu düşünülmektedir. Özellikle şehirde gezilmesi gereken ve tavsiye edilen yüzlerce yer bulunmaktadır.
Başlıklar
Halfeti
Saklı cennet olarak adlandırılan ve Karagül’ün vatanı olan Halfeti görülmeye değerdir. Tarihin en önemli kalıntılarına rastlanan Halfeti de tekne turu düzenlenmektedir. Sular altında kalan Eski Halfeti, günümüzde gezilebilecek Rum Kalesi ve Aziz Nerses Kilisesi bulunmaktadır. Taş ustalarının yaptığı evler de oldukça dikkat çekicidir. Sular altında kalan büyük bir kısmı olmasına rağmen hala doğal güzelliği ile insanları çekmektedir. Üç bin yıllık tarihi olan Halfeti ilçesine en sakin yer unvanı da verilmiştir. Kıyı boyunca uzanan restoranlar, taş evler, toplanma alanları ve tekneler harika bir manzara oluşturmaktadır.
Göbeklitepe
En eski kült yapılarından oluşan bölge Şanlıurfa merkeze 22 km uzaklıktadır. 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Tarihin ilerleyişine nokta koyan Göbeklitepe’nin bulunması ile tarihin en büyük ve en eski tapınağı dünyaya tanıtılmıştır. Mağara duvarlarında yer alan hayvan figürleri ise hayvancılığın ön planda olduğu bir dönemi yansıtmaktadır. Göbeklitepe eteklerinde yetişen buğday en eski medeniyetlerin geçim kaynağı olarak değerlendirilmektedir.
Balıklıgöl
Şehir merkezine yakın mesafede bulunmaktadır. Şanlıurfa’nın simgesi olan Balıklıgöl, inanç turizm şehirlerinde önem verilen bir noktadır. Kutsal sayılan balıkların bulunduğu göl ve çevresindeki tarihi eserler ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. İslam inancında İbrahim Peygamber’in ateşe atıldığında düştüğü göl olarak Balıklı Göl olduğu bilinmektedir.
Rizvaniye Camii
Şanlıurfa merkezde Balıklıgöl’ün olduğu yerde bulunmaktadır. Tek minareli bir camidir. Balıklıgöl’ün simgesi olarak görülen cami eskiden yerinde bir kilise bulunmaktaydı. Fakat Osmanlı zamanında buraya cami yapılarak İslam inancına uygun bir mekân oluşturulmuştur.
Tarihi Urfa Çarşısı
Otantik hanların bulunduğu çarşılar uzun yıllardır geleneksel dokusunu korumaktadır. Çarşının avlusunda mırra, menengeç ve çay keyfini çıkarabileceğiniz mekânlar bulunmaktadır. Yöresel kıyafetler, kilim, halı ve keçe bulunduğu Halıcılar Çarşısı da yer almaktadır. Bakırcıların ve kuyumcuların yer aldığı çarşıda ise hala bakraçlara ve geleneksel takılara rastlamak mümkündür.
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi
1948 yılında tarihi eserler bir araya getirilmeye başlanmış fakat müze 1969 da açılmıştır. Asur, Babil ve Hitit gibi çok eski medeniyetlere ait taşların bulunduğu bir müzedir. Eski çağlardan kalma tarihi eserler Göbeklitepe’ye benzer yapı içerisinde sergilenmektedir.
Şanlıurfa Kalesi
Dambak Tepesinde bulunan kale Hz. İbrahim’in ateşe atılmak üzere çıkarıldığı yer olarak bilinmektedir. Kaledeki farklılık ise iki sütun bulunmasıdır. Bu sütunlar mancınık kullanılarak Hz. İbrahim’in ateşe atılması için yapılmıştır. Oldukça dikkat çekici olan kale M.Ö.2000 yıllarında yapıldığı düşünülmektedir.
Harran Kalesi
Şanlıurfa’nın güneydoğusunda yer alan Harran Kalesi, düzensiz dikdörtgenlerden oluşmaktadır. Fakat dikdörtgenlerin bir araya gelmesiyle dört köşede onikigen şekliden birer kale bulunmaktadır. İslami kaynaklara göre eskiden tapınak olan bu yapı sonradan kale ismiyle anılmaya başlanmıştır. Kalenin belli kısımları zarar görmesine ve yıkılmasına rağmen turistlerin ilgisini çeken tarihi yapılardan biridir.
Bazda Mağaraları
İlk üniversite yapısının olduğu düşünülen Bazda Mağaraları gizemini korumaktadır. Mağara içinde eski bir taş ocağı olduğu düşünülen bölümler yer almaktadır. Arapça kitabelerin bulunduğu yapıda kayaların üzerinde bazı kayıtların tutulduğuna rastlanmıştır. Fotoğrafçıların ilgisini çeken ve yerli turistlerin mutlaka gitmek istediği yerlerden biri olmaktadır.
Aynzeliha Gölü
Balıklı Göl’ün çok yakınında bulunan Aynzeliha Gölü, Nemrut’un evlatlığı olan Zeliha’nın kendisini Hz. İbrahim den sonra ateşe attığı yer olarak bilinmektedir. Hz İbrahim’in ateşe atılmasına dayanamayan Zeliha’nın buradaki ateşe kendisini atmasından sonra göl oluştuğu söylenmektedir.
Sipahi Pazarı
Şanlıurfa Balıklıgöl platosu içinde bulunan Sipahi pazarı, halıcılar ve kilimciler çarşısı olarak bilinir. Şanlıurfa’da Gezilecek Yerler arasında gelir. Dar şekilde han olup içinde sağlı sollu olarak toplam 30 kadar taş dükkan vardır. Dükkanlar nahit taşı ile yapılmış olup, hanın içi ve dükkanlar kışın sıcak yazın ise serin şekilde havası vardır.
Sipahi pazarı içinde bulunan esnaflar yoğunlukla; el işi halı, el işi kilim, hakiki deri yelek, şark köşesi gibi ürünleri makul ücrete satmaktadırlar. Sipahi Pazarı’nın şekilde özelliği ise 400 senedir her gün saat 10’da dua ile açılmasıdır. Hanın en ihtiyar büyüğü elini Allaha açıp günün hayırlı ve kazançlı geçmesi için dualar eder, El Fatiha demesinin sonrasında herkes Fatiha okur.
Harran Ovası
Şanlıurfa’nın güneydoğusunda kalan Harran Ovası, şu zamana kadar taşıdığı tarihi değerleriyle malumat sağlıyor ve coğrafyasıyla eşi benzeri olmayan bir güzellik sunuyor. Harran Ovası, ülkemizin tarihi yönünden ehemmiyetli bir yere sahip. Toprağın en etkili durumunu gördüğümüz ova, Şanlıurfa il merkezine 44 kilometrelik bir uzaklıkta yer almakta ve her sene binlerce turist tarafından ziyaret ediliyor. Hz. İbrahim’in şehiri olarak isimlendirilen alanda şu zamana kadar kadar çoğu arkeolojik kazılar yapıldı. bölgenin ismi tam 4000 seneden itibaren değişmemiş olup, bu gün de Harran olarak adlandırılmakta. Önemli ticaret yollarının kesiştiği bir nokta olması çoğu dönemde dikkatleri üstüne çekmiş ve çoğunlukla eski Mezopotamya putperestliğinin ehemmiyetli bir merkezi olmuş.
Kızlar Sarayı
Şanlıurfa’nın Binekli Köyü’ne 3 kilometrelik bir uzaklıkta bulunan Kızlar Sarayı, her ne kadar yapım yılı bilinmese de mimari açıdan ve çevresinde bulunan diğer tarihi değerlerden dolayı şehrin en gezilesi noktaları arasında…
Kasr-ul Benat olara da adlandırılan Kızlar Sarayı’na ilk inceleme 1905 yılında İngiliz asıllı Gertrude Bell tarafından gerçekleştirilmiştir. Bayan Bell, o dönemlerde bulunan anıtsal yapıları fotoğraflamış olup, bu yapılar günümüze kadar gelememiştir. Kızlar Sarayı’nda Şehrin Soğmatar Örenyeri’ndekine benzer yazıtlar bulunuyor. Bu yazıtlar Süryanice olup, bulunduğu bölge Yazıtlar Tepesi olarak adlandırılıyor.
Fırfırlı Camii
Şanlıurfa’nın tarihi yapılarından bir tanesidir Fırfırlı Camii. Vali Fuat Bey Caddesi üstünde tespit edilen cami, ilk yapıldığı dönemde Oniki Havari Kilisesi olarak inşa edilmişti. 1956 senesinde ise camiye çevrilmiştir. Fırfırlı Camii’nin hangi sene yapıldığı tam anlamıyla bilinmemektedir. Fırfırlı Camii’nin üç nefli bazilika tasari düzeni vardır. Yapımında kesme taş kullanılmış olup, ilgi çekici bir taş işçiliği vardır. Şanlıurfa’nın en köklü yapılarından bir tanesi olan Fırfırlı Camii (Oniki Havari Kilisesi) kent geziniz esnasında ziyaret edebilirsiniz.
Yorumlar