Muş, geçmişi çok eskilere dayandığı için bünyesindeki tarihi yerleri ile dikkat çekmektedir. Geçmişinin M.Ö. 13. yüzyıla kadar uzanması, bünyesinde birçok tarihi kalıntıyı barındırmasına olanak tanımıştır.
Muş’ta gezilecek yerler arasında doğal güzellikler de yer almaktadır. Karasal iklimin etkisi altında kalsa da, gezilip görülmesi gereken birçok doğal güzelliği bünyesinde barındırmaktadır.
Başlıklar
Muş Ovası
Muş Ovası, Türkiye’nin en büyük ovası olarak kabul edilmektedir ve toplam 1650 km kare alanı kaplamaktadır. 80 kilometre uzunluğa ve 30 kilometre genişliğine sahiptir. Doğu ucunda Nemrut Dağı, güneyinde Haçreş Dağları, kuzeyinde ise Şerafettin Dağları ile çevrilidir.
Muş Ovası, yaz aylarında yüksek rakımından, coğrafi yapısından ve serin havasından dolayı yerli halkın sıklıkla tercih ettiği bir ova olmuştur. Halk burada hayvancılık faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Doğa severlerin de gözdesi olan bu yaylar, Muş gezilecek yerler listesinde mutlaka olmalıdır.
Haçlı Gölü (Kazan Gölü – Bulanık Gölü)
Volkanik set gölü olan Haçlı Gölü, Muş iline bağlı olan Bulanık ilçesinde yer almaktadır. Suyunun bulanık olması, Bulanık Gölü ismini almasına sebep olmuş ve Haçlı köyünde yer alması da Haçlı isminin verilmesine neden olmuştur. 27 kilometrekare yüzölçümüne sahip gölün rakımı 1582 metre olarak kabul edilmektedir.
Gölün suyu, ilkbahar mevsiminde eriyen karlar ile kabarmaktadır. Çevresinde tarımcılık faaliyetleri gerçekleştirilmekte ve gölün suyu tatlı su özelliği taşımaktadır. Ayrıca göl içerisinde sazan balığı yetişmektedir.
Murat Köprüsü
Muş il merkezine 12 kilometre uzaklıkta yer alan Murat Köprüsü, Murat Nehri üzerinde bulunmaktadır. Ne zaman ve kim tarafından inşa edildiğine dair kesin bilgilere ulaşılamamıştır. Fakat yapılan araştırmalara göre Selçuklu Dönemi’ne 13. Yüzyıl civarında inşa edilmiş olduğu ortaya çıkarılmıştır. Köprüdeki mermer üzerinde yazılı olan 1871 tarihinden dolayı Osmanlı Dönemi’nde restore edilmiş olduğu düşünülmektedir.
Köprünün genişliği 5 metre, uzunluğu ise 143 metredir. Ayrıca toplam 12 adet oluk göze sahiptir. Günümüze kadar iyi bir şekilde gelmeyi başaran köprü, Muş halkı tarafından aktif bir şekilde kullanılmaya devam etmektedir.
Malazgirt Ovası
Malazgirt Ovası, Muş iline bağlı Malazgirt ilçesinde yer almaktadır. Geniş tabana sahip ova, jeolojik zamanlar tektonik kırımlar ile yer yer küçük depremlerin oluşması sonucunda meydana gelmiştir. Murat Irmağı’nın kuzeybatı tarafından bulunmakta olup, 450 kilometrekare alanı kaplamaktadır.
Ovanın güneyini Süphan Dağı oluşturmakta ve diğer uzantıları ise Van Gölü’ne kadar gitmektedir. Doğa ile iç içe vakit geçirmek isteyenlerin Muş gezilecek yerler planına eklemesi önerilmektedir.
Malazgirt Kalesi
Malazgirt Kalesi, Muş iline bağlı Malazgirt ilçesinde yer almaktadır. Yapılan araştırmalardan sonra Urartular Dönemi’nde inşa edildiği ortaya çıkarılmıştır. Malazgirt Zaferi’nin ardından Berber Kalesi olarak bilinen ismi Malazgirt Kalesi ismiyle değiştirilmiştir.
İslamiyet’in ilk dönemlerinde gerçekleşen savaşlar ile büyük zarar görmüştür. Fatih Sultan Mehmet, Akkoyunluları yenerek Malazgirt Kalesi’ni Osmanlı topraklarına katmıştır. Muş’ta gezilecek yerler arasına eklenmesi gereken bir kaledir. Çok kez zarar görmüş olsa da, sürekli restore edilerek geçmişteki tarihi dokusunu korumayı başarmıştır.
Muş Kalesi
Bu tarihi kale Muş’un merkezindedir. Moğol ve Ermeni istilalarına sahne olan kale, Hz. Ömer döneminde Müslümanların eline geçmesiyle beraber Arapların egemenliğine girmiştir. Park durumuna kazançlan kale, Muş halkının piknik yaptığı yerlerden biri olmuştur.
Akdoğan Gölü
Akdoğan Gölü, Muş iline bağlı Varto ilçesinde yer almaktadır. İl merkezine uzaklığı 80 kilometredir. Hamurpet Dağları’ndan bulunmasından ötürü halk arasında Hamurpet Gölü ismiyle de anılmaktadır. Dik kayalıklar ile çevrelenmiş gölün rakımı 2173 metredir. Yeşil renkte görünen gölün en derin noktası 47 metre olarak kabul edilmektedir.
Gölü birçok kaynak suyu ve kar suyu beslemektedir. Ayrıca Akdoğan Gölü ise hemen yan tarafından akan İskender Çayı’nı beslemektedir. Günümüzde yerli halkın mesire alanı amacıyla kullandığı önemli bir doğal güzelliktir.
Arak Manastırı (Kutsal Havariler Manastırı)
Karaçavuş Dağlarının doğu tarafında şimdi yayla olarak sarfedilen zirvenin üstünde kuruludur. Manastıra adını veren Arak (Kepenek) Köyü ise zirvenin eteklerindedir. Arak: Farsça’da şarap mananına gelmektedir. Köyün önceden üzüm ambarının bulunduğu ve üzüm şırası çıkarılan tek yer bulunduğu bilinmektedir. 200 – 250 metre ilerisinde devasa tek Çan Kulesi vardır. Manastırın işçilik ve malzemesinde Roma Üslubu göze çarpar.
Geleneksel Muş Evleri
Geleneksel Muş evleri, dar sokaklar arasında iki katlı yöreye özgü mimarisi ile dikkat çeken tarihi evlerdir. Muş gezilecek yerler arasında bulunmakta olup, il genelinin simgesel yapıları arasında kabul edilmektedir. Klasik Türk mimarisi ile inşa edilmişlerdir. Bunun yanı sıra yöre halkının örf ve adetlerini yansıtan özelliklere de sahiptirler.
60 ile 70 metre duvar kalınlığına sahip evlerin üst katı ahşaptan ve alt katı ise killi topraktan inşa edilmiştir. Pencereleri üzerinde Selçuklu Dönemi’nin mimari özellikleri gözlemlenmektedir. Bu evlerde erzak deposu ve ahır gibi bölümler de yer almaktadır.
Yıldızlı Han
Demirciler Sokağı’nda yer alan Yıldızlı Han, Muş gezilecek yerler arasında bulunması gereken önemli bir tarihi yapıdır. 1307 yılında Miralay Seyfi Bey tarafından inşa ettirilmiştir. Erzurum, Muş ve Bitlis güzergahı üzerinde hem konaklama hem de ticari amaçlı kullanılmıştır.
İki katlı yapının üst katında kerpiç kullanılmışken alt katında kesme taş kullanılmıştır. Selçuklu Dönemi’ne ait mimari özellikler ile inşa edilmiştir. Hanın üst katı günümüzde otel amacıyla kullanılmaktadır. Alt katında ise bakırcılar, kuyumcular ve manifaturacılar yer almaktadır.
Kayalıdere Antik Kenti
Kayalıdere Antik Kenti, Muş iline bağlı Varto ilçesinin Kayalıdere köyünde yer almaktadır. Varto ilçe merkezine 20 kilometre ve Muş il merkezine ise 40 kilometre uzaklıktadır. Urartular tarafından yerleşim yeri amacıyla aktif bir şekilde kullanılmıştır. Ayrıca Urartu Kaya Mezarı olarak da kabul edilmektedir.
Ne zaman yapıldığına dair kesin bilgilere ulaşılamamış olsa da, 2. Sarduri döneminde M.Ö. 756 ile 730 yılları arasında inşa edildiği düşünülmektedir. Muş sınırları içerisinde günümüze kadar en iyi şekilde gelmeyi başarabilmiş bir tarihi yerdir. Antik kent üzerinde çıkarılan tarihi eserler, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi içerisinde sergilenmektedir. Muş gezilecek yerler listesine mutlaka eklenmelidir.
Muş Ulu Camii
Avlusunda yatan Şeyh Muhammed-i Mağribi doğrulusunda yaptırılan Ulu Cami’nin yapım tarihi tam anlamıyla bilinmemektedir. Fakat mimari özelliği hasebiyle 14.yüzyılda yapıldığı ön görü edilmektedir. Ana mekan, ortada kubbe, yanlarda beşik tonoz örtülü olup, kuzeyinde kesme taştan üç kubbeli nihai cemaat yeri vardır. Minaresi, depremden zarar görmüş olup, aslına sadık kalınarak 1968 ve 1972 senelerinde tamir yapılmıştır.
İbadete açık olan Muş Ulu Camii’ye giriş ücretsizdir.
Zafer Anıtı
Zafer Anıtı, Malazgirt ilçesine bağlı Mengüçgazi Mahallesi üzerinde yer almaktadır. Malazgirt Zaferi’nin anısına Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1985 ile 1989 yılları arasında inşa edilmiştir. Tam ismi olan 26 Ağustos 1071 Malazgirt Zaferi adıyla bilinmektedir.
Birbirine doğru bakan 2 sütundan oluşan Zafer Anıtı’nın yüksekliği 42 metredir. Türklerin Anadolu’ya geçişini 2 sütun arasındaki boşluk ve Anadolu’nun kapısını ise 42 metre yüksekliği bulunan sütunlar temsil etmektedir. Her yıl 26 Ağustos tarihinde zafer kutlamaları ile anıtın çevresi renklenmektedir.
Güzeldağ Kayak Merkezi
Muş, kış aylarında yoğun kar yağışı alan bir ildir. Muş Belediyesi tarafından karı eğlenceye çevirmek amacıyla Güzaldağ Kayak Merkezi açılmıştır. Muş il merkezine uzaklığı 8 kilometredir. Kayak merkezinde ihtiyaçlarınızı giderebileceğiniz sosyal tesisler yer almaktadır. Ayrıca 1000 metre uzunluğu olan bir teleskiye de ev sahipliği yapmaktadır.
Güzeldağ Kayak Merkezi’nde yeni kayak öğrenenler ve çocuklar için eğitimler verilmektedir. Ayrıca konaklama planı yapanların tercih edebileceği oteli de bulunmaktadır.
Yorumlar