Ayder Gezi Rehberi

Rize Ayder Yaylası Gezisi

Karadeniz turlarının önemli duraklarından, Kaçkar Dağları’nın yaylalarına, zirvelerine, sakladığı nefis güzelliklere açılan kapısı Ayder Yaylası. Son yıllarda aşırı yoğun bir turist akınına uğrayan ve birçoğumuza göre geçmişini aratan Ayder, kendine has doğası, kaplıcaları ve kritik lokasyonuna bir de kolay ulaşılabilirliği eklenince hızlıca büyüyen bir turizm merkezi oldu. Taflan’ın yaklaşık 12 sene önceki anılarıyla şimdi Barış’ınkileri kıyasladığımızda “Ayder çok bozuldu.” sözünün maalesef birçok haklı sebebi var. Ayder gezi notlarımızda yer alan önemli bilgileri verdikten sonra seyahat anılarımızı daha da detaylandıralım.

Bölge Ayder Yaylası diye anılmaya başlansa da aslında hiçbir zaman yayla olarak kullanılmamış, Bölge köylüleri tarafından yaylalara giderken ve dönerken dinlence yeri olarak kullanılmıştır. Ayder’in ünlü kaplıcasının ve gerçekten çok lezzetli suyunun geçmişi ise Osmanlı’dan beri bilmektedir ve az yazılı kaynak üreten bir millet olmamıza rağmen kayıtlarda yer almakta. Bölgede yüzyıllardır yaylalarda yaşayan ve saklı kalmış hayatlar hakkında ne yazık ki bilgimiz sınırlı. Örneğin, Ayder de dahil olmak üzere yaylaların çoğunun etimolojik kökeni Ermenice’den geliyor. Fakat bölgedeki eski yaşamla ilgili hikayeler kulaktan kulağa anlatılan hikayelerden ibaret. Günümüzde ise Ayder’in zaten bir turizm merkezine dönüştüğünü kabul edersek bölgedeki diğer yaylalarda da insan hayatı giderek azalmakta ve planlanan değişikliklerle sadece “turistik” olmaya doğru ilerlemektedir.

Ayder Nerededir?

Ayder, Rize’nin Çamlıhemşin ilçesine bağlıdır. Çamlıhemşine’e 19 km uzaklıkta, rakım olarak 1350 m yüksekliktedir.

Ayder’e Nasıl Gidilir?

Ayder’e yaz-kış ulaşım mümkün. Çamlıhemşin’den hiç kesilmeden asfalt bir yolla Ayder’in içine girilebiliyor.

Ayder’e en yakın havalimanı Trabzon’da. Trabzon’un Ayder’e mesafesi yaklaşık 165 kilometre.

Eğer Ayder ile beraber çevredeki yaylaları da ziyaret etmeyi planlıyorsanız en iyi seçenek, 4×4 ve altı yüksek bir araba kiralamak. Araç ile Ayder’e ulaşım oldukça kolay. Trabzon havalimanından arabanızı kiralayıp sahil şeridini takip ederek Pazar ilçesine, oradan da Çamlıhemşin üzeri Ayder’e varabilirsiniz.

Trabzon’dan Ayder’e toplu taşıma ile gelmek için de farklı seçenekler mevcut.

• Trabzon’a hiç uğramayacaksanız havalimanından kalkan minibüslerle Rize’nin Pazar ilçesine gelebilir, oradan da yarım saatte bir kalkan Ayder minibüslerine binebilirsiniz.
• Trabzon’un şehir merkezinde ise terminale gelip yaklaşık yarım saatte bir kalkan Hopa otobüslerine binip Pazar ilçesine gelebilirsiniz.
• Trabzon-Pazar arası yaklaşık 2 saat, Pazar-Ayder arası ise yaklaşık 50 dakika sürüyor.

Ayder’de Gezilecek Görülecek Yerler

Çevresi ladin ve kayın ormanlarıyla kaplı Ayder’de kalabalıktan fırsat bulabilirseniz keyif yapmaktan başka bir şey yok. Bu sebeple artık birçok gezgin bizim de yaptığımız gibi Ayder’de hiç vakit geçirmeyip sadece konaklama noktası olarak kullanıyor ve her gün çevredeki yaylalara çıkıp yürüyüş yapıyor. Bizce de açıkçası Ayder’in en güzel yanı Kavrun, Huser, Avusor gibi yaylaları günübirlik gezip gece Ayder’de konaklamak. Bir dahaki sefere Ayder’i pas geçip direkt yaylalarda konaklamayı da düşünmedik değil. Bazen Mecidiyeköy’ü özletecek kalabalıklara karışmak, yere çöp atmamak gibi basit görgü kurallarını sağlayamayan insanlarla aynı alanı paylaşmak huzur kaçırtabiliyor. Son yıllarda sayıları oldukça artan, arkasında 3’er eşi ile gezen zengin Arap turistleri de insanın “huzurlu” iken görmek isteyeceği manzaralardan değil bizce.

Bölgedeki insanlar hassas davranmaya çalışsa da kontrolsüz gelişen turizm, Ayder’i estetik değerleri düşük ve doğallığı gittikçe azalan bir yere dönüştürmekte. Az ilerideki derelerden hayatınızda içebileceğiniz en güzel sular akarken pet şişelerde su satılması, bal, tereyağ gibi ürünlerin doğallarının hiçbir yerde satılmaması, mısır ekmeğinin 7 TL ek ücretle satılması gibi konular bizi gerçekten hayal kırıklığına uğrattı. Bölge halkı için Ayder’in ekonomik anlamda önemi büyük bunu kabul ediyoruz fakat büyürken kalitenin azalması üzücü. Ahşap evler yer yer estetik düzeni korusa da bu konuda da yeterince denetim olmadığı aşikar. Ayder boyunca ortadan geçen asfalt yol her saniye dolu ve yoğun bir trafik oluşuyor. Biz de  ilk vardığımız anda arabaların içinde kalıp bunalınca kendimizi ilk minibüsle Kavrun Yaylası’na atmıştık.

Biraz içimizi boşalttıktan sonra Ayder’in güzelliklerine dönersek, Ayder özellikle sis indiğinde başka bir havaya bürünüyor. Dağlardan inen sis etrafı kapladıkça çirkin evler, reklam panoları, bağırış çağırış dinip olması gereken güzelliğe kavuşuyor. Bir diğer doğal güzellik ise Gelintülü Şelalesi. (Bu ismi verenin gerçekten ağzına sağlık. ) Süzüle süzüle inen şelaleyi izlemek oldukça keyifli, tabi aynı anda arkanızdan gaza basıp geçen bir araba canızı sıkmazsa.

Ayder gezisi sırasında yapılabilecek aktivitelerden biri zipline. Fırtına Deresi üzerinde kurulmaya başladıktan sonraya Ayder’e de sıçrayan bu herkese uygun, hafif adrenalin eğlenceli olabilir. Biraz daha aksiyon isterseniz, Ayder’den kısa bir yolculukla ulaşabileceğiniz, Çamlıhemşin ile Ardeşen arasında yer alan sayısız raftingçilerden birini seçerek Fırtına Deresi üzerinde rafting yapabilirsiniz. Türkiye’nin en iyi rafting parkuları yazımızda buna değinmiştik.

Ayder’de Konaklama

Ayder’de çok sayıda pansiyonda konaklama seçeneği bulunmaktadır. Biz ise doğanın tadını daha çok çıkarabilmek adına çadır atmayı tercih ettik. Çadır atmak için en iyi bölge Ayder’in yukarısında yer alan Kalegon Mevkii’nde bulunuyor, burada ücretsiz olarak (aslında yasak) kamp kurabileceğiniz gibi, kamp kurabileceğiniz tesisler de mevcut. Biz Ihlamurlar Altında – Ayder Camping’de kaldık ve günlük kişi başı 20 TL ödedik. Tesisteki arkadaşlar sağolsun oldukça yardımcılardı ve fazlasıyla memnun ayrıldık.

Pansiyon seçeneklerinde farklı fiyat seçenekleri bulmak mümkün fakat çok ucuz seçeneklerin olmadığını da söylemek gerek. Oda fiyatları ortalama 100 TL’den başlıyor. Çevresinden biraz izole ve Ayder’in girişindeki keşmekeşten uzakta, tepe bölgelerde yer alan pansiyonları tercih etmenizi öneririz. Deneyimlerinizi yorum olarak yazarak, gezgin dostlara yardımcı olursanız çok seviniriz.

Ayder’den Yürüyüş Rotaları

Ayder’den Hazindak Yaylası‘na yaklaşık 4 saat süren 3650 metrelik bir patika bulunuyor. Biz denemedik, zorlu ama orman içinden gidildiği için de keyifli bir rota olduğu söyleniyor.

Ayder’in Kalegon Mevkii’ne çıkarken bir patika da Huser’i işaret ediyordu, fakat zorluğuyla ilgili bilgimiz yok malesef, işarette 4 km yazıyordu.

En kolayı ise, Ayder’in merkezinden tepedeki ormanlık bölgeye uzanan patikaları takip etmek ve biraz içerilere karışıp orman havası almak.

Ayder’den Yaylalara Yolculuk

Ayder’den yaz aylarında 2 yaylaya minibüs bulunuyor. Kavrun Yaylası’na yaklaşık saat başı minibüs bulunurken, Avusor Yaylası’na günde 1 kez gidiş geliş mümkün. Detaylarını yazdık; Kavrun Yaylası ve Avusor Yaylası.

Herhangi bir araçla Ayder’e ulaşmak mümkün fakat yaylalara çıkmak için altı yüksek bir araç şart. Ayder’den Galer Düzü’ne ulaşıp buradan Huser, Çeymakçur, Palakçur, Kavrun ve Avusor Yaylalarına çıkan yollar takip edilebilir. İsteyen bu yolları yürüyerek de kat edebilir tabii ki ama zorlu olacaktır. Yürüyüş yoluna çıkıp otostopla gelen giden arabalara atlayarak da çevre yaylaları gezebilirsiniz. Yollarda pek fazla insan olmadığı için otostop oldukça yaygın.

Son Söz

Dağcılık deneyimi olmayan gezginler olarak söylememiz gerekir ki, dağların ve doğanın hazzını almak için Kaçkarlar nefis bir başlangıç. Kaçkar Dağları ve bu bölgedeki yaylalar dünya çapında güzelliğe sahip yerler. Yaptığımız yürüyüşlerde hem dağcılığın hazzını ufak da olsa tatmış, hem doğada konaklamanın, hem de tertemiz insanlarla tanışmanın zevkine varmış olduk. Ülkemiz maalesef doğal alanlarını turizme açma konusunda kötü bir sicile sahip. Ayder de henüz Trabzon’daki Uzungöl gibi tamamen kaybedilmiş olmasa da orijinalliğini büyük ölçüde yitirmiş bir yer. Devlet’e düştüğü kadar yaşayan yerlilere ve biz gezginlere de buraları koruma görevi düşüyor.

Yollarda tanıştığımız birçok insan yöreye her sene geldiğinden bu dağlardan, yaylalardan hayat boyu kopamadıklarından bahsetti. Bizim için de her zaman hayal edilecek ve yeni planlar yapılacak bir bölge olacak Kaçkarların bu özel noktaları. Bir dahaki gidişimizde de aynı güzellikleri saklaması, insan hırsına kurban gitmemesi dileğiyle.